Eenheid van Taal – Denken dat je het over hetzelfde hebt, maar dat niet zo is
In organisaties en samenwerkingen is communicatie essentieel. Toch sluipen er vaak ongemerkt misverstanden in gesprekken. Een veelvoorkomende oorzaak: we denken dat we het over hetzelfde hebben, omdat we dezelfde woorden gebruiken – maar in werkelijkheid bedoelen we iets anders. Dit fenomeen noemen we “schijnbare eenheid van taal”.
Het probleem
Woorden zoals “kwaliteit”, “innovatie”, “efficiëntie”, “eigenaarschap” of “impact” klinken iedereen bekend in de oren. Maar wat betekenen ze precies? Wat een manager onder “eigenaarschap” verstaat, kan heel anders zijn dan wat een medewerker ermee bedoelt. Waar de één bij “innovatie” denkt aan technologische vernieuwing, ziet de ander juist sociale innovatie of procesverbetering voor zich.
Deze verschillen in interpretatie leiden tot ruis:
- Tussen management en werkvloer: plannen worden gemaakt met bepaalde aannames, maar de uitvoering stokt omdat de betekenis niet gedeeld wordt.
- Tussen organisaties: samenwerkingen verlopen stroef omdat partners met verschillende beelden opereren, ondanks gebruik van dezelfde taal.
- In beleid en uitvoering: abstracte termen uit beleidsstukken worden op verschillende manieren uitgelegd en toegepast, wat leidt tot inconsistente uitvoering.
De oplossing
Eenheid van taal vraagt om expliciet maken wat je bedoelt. Dat begint bij begripsverheldering:
- Vraag door: “Wat bedoel jij met…” of “Kun je een voorbeeld geven van wat dat voor jou betekent?”
- Check begrip: Laat iemand herhalen in eigen woorden wat is besproken.
- Leg definities vast, bijvoorbeeld in een gedeeld begrippenkader, een ‘woordenboek’ van de organisatie of het project.
- Gebruik concrete voorbeelden in plaats van abstracte termen.
Waarom het ertoe doet
Wanneer mensen echt hetzelfde bedoelen met wat ze zeggen, wordt communicatie effectiever, samenwerking soepeler en beleid beter uitvoerbaar. Het creëert helderheid, voorkomt aannames en zorgt voor meer vertrouwen tussen mensen en organisaties.